Grupy Montessori - Szkoła Podstawowa nr 27 w Lublinie

Pomóż mi zrobić to samodzielnie

Maria Montessori,

to prośba dziecka skierowana do Marii Montessori stała się główną ideą koncepcji wychowania.

Maria Montessori opracowała oryginalną koncepcję kształcenia dziecka zbudowaną na fundamencie poszukiwań odpowiedzi na ponadczasowe pytania dotyczące sensu życia i rozwoju człowieka. Wypracowane przez badaczkę stanowisko dotyczące pojmowania natury człowieka umożliwiło sformułowanie oryginalnej koncepcji szkoły. Na początku XX wieku wyjaśniła uniwersalne prawa rządzące rozwojem dzieci, czego konsekwencją było przygotowanie warunków środowiska szkolnego w taki sposób, aby odpowiadały odkrytym i opisanym potrzebom stającej się osoby. Współcześnie prowadzone badania z zakresu neurobiologii, psychologii dziecka czy psychologii poznawczej potwierdzają odkrycia włoskiej lekarki. Montessori wielokrotnie podkreślała, że w prowadzonych analizach procesu kształcenia brała pod uwagę istotę i uwarunkowania rozwoju dziecka. Nie ograniczała się przy tym, do dogmatów ujmujących związek aktywności z kolejnym etapem w biegu życia. Obserwowała potrzeby i zachowania wychowanków świadczące o ich indywidualnych cechach i własnościach. W ten sposób odnosiła się do autonomicznego cyklu życia, będącego wyrazem budzącego się, indywidualnego potencjału To w rozwoju naturalnym zapisane są możliwości i kompetencje, pozwalające na samodzielną oraz efektywną naukę, na zdobycie umiejętności dostosowywania się do coraz szybciej zmieniającego się świata, na zaspokojenie głodu wiedzy, a w konsekwencji na osiągnięcie poczucia spełnienia osobistego i społecznego. Autonomicznym czynnikiem rozwoju w teorii M. Montessori jest aktywność dziecka. W ten sposób, obok potencjalnych możliwości rozwojowych, stałej wymiany dziecka i otoczenia (dynamiczny intertakcjonizm), wyszczególniony został podmiotowy czynnik rozwoju. Opierając się na wierze w potencjał dziecka i jego chęć do nauki, nauczyciel Montessori zapewnia uczniom swobodę niezbędną do eksperymentowania i odkrywania faktów oraz sposobów samodzielnego porządkowania tychże faktów. Dziecko tylko wówczas będzie w stanie odkryć metody operowania informacjami (strategie uczenia się, kiedy będzie pracowało z materiałem rozwojowym.

W koncepcji Marii Montessori rozwój człowieka odbywa się przez etapy, charakteryzujące się odmiennymi właściwościami, które następują po sobie w określonej kolejności, ale nie u wszystkich w identycznym czasie.

Wyodrębniła cztery etapy rozwoju:

• 0 – 6 r.ż. (faza sensoryczna),
• 6 – 12 r.ż. (faza kultury),
• 12 – 18 r.ż. (faza badacza społecznego),
• 18 – 24 r.ż. (faza badacza zawodowego, profesjonalnego).

Czas między 6 a 12 rokiem życia jest okresem umysłowej bystrości, wrażliwości moralnej i okresem rozwoju zainteresowań społecznych. Oznacza to, że dzieci wychodzi ku światu zewnętrznemu, „poza” swój wewnętrzny świat, otwierają się na rzeczywistość i innych ludzi. Chcą wiedzieć więcej, przejawia niezwykłą chęć poznawania, dlatego wydaje się nieustannie ciekawe: co?, gdzie?, dlaczego? Jak?, Stąd jest to tak zwany „okres szczególnej wrażliwości” na kulturę.

Dzieci 6-9 penetrują otoczenie, poznają dostępną im rzeczywistość społeczną (własną grupę społeczną), aby zrozumieć zasady jej funkcjonowania, interesują się bardziej światem rzeczy, niż światem idei i pojęć. Ich orientacja w rzeczywistości jest oparta na bezpośrednim działaniu, na kontakcie z poznawanymi przedmiotami.

Dzieci 9-12 letnie – stają się badaczami rzeczywistości, ponieważ jest to okres przechodzenia od konkretnych reprezentacji umysłowych do myślenia abstrakcyjnego; zaczynają wprowadzać porządek między różnorodnymi informacjami, są zdolne myśleć hipotetycznie; dokonuje się wzrost zasobu pojęciowego, jak również jakościowe przekształcanie pojęć spontanicznych w naukowe.

Wczesna adolescencja obejmuje okres od 11/12 do 14/15 roku życia i jest to czas szczególnie ważny i najbardziej złożony, mający wpływ na dalsze losy jednostki, ze względu na stojące przed nastolatkiem zadania rozwojowe: opanowanie myślenia abstrakcyjnego i posługiwanie się zasadami logiki formalnej, kształtowanie zdolności do budowania planów na przyszłość, eksplorowanie świata idei, różnorodnych stylów życia, eksperymentowanie z różnorakimi rolami społecznymi i członkostwem w różnych grupach.

Każda ze wskazanych faz rozwoju wymaga przygotowania odmiennych warunków otoczenia wychowawczego oraz odpowiedniego podejścia edukacyjnego.

Szkoła Podstawowa nr 27 im. Marii Montessori w Lublinie jest jedyną publiczną szkołą w Polsce, w której organizowany jest pełny cykl kształcenia zgodnie z założeniami pedagogiki Marii Montessori, aż do ukończenia edukacji podstawowej. Jest placówką rekomendowaną przez Polskie Stowarzyszenie Montessori. Tradycja pracy skoncentrowanej na dziecku, jego potrzebach w dobrze zorganizowanym otoczeniu sięga 1992 roku.
W zmieniającej się ustrojowo Polsce, ponad 30 lat temu, grupa nauczycieli poszukujących nowatorskich rozwiązań podjęła współpracę z holenderską uczelnią, kształcącą nauczycieli Montessoriańskich. Przedstawiciele szkoły, wspólnie z pracownikami UMCS w Lublinie wzięli udział w projekcie „Zindywidualizowane kształcenie w oparciu o pedagogikę Marii Montessori” był to rok 1992. Od tego czasu sukcesywnie otwierane były kolejne grupy montessoriańskie w Szkole Podstawowej nr 27 w Lublinie. W ciągu pierwszych 20 lat pracy, odpowiadając na zapotrzebowanie społeczne, placówka utworzyła 12 grup montessoriańskich dla dzieci w wieku 6-12 letnich. W 2019 oraz 2022 roku szkoła aplikowała do Ministra Edukacji o wyrażenie zgodny na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego „Edukacja dzieci według systemu Marii Montessori” dzieci w wieku 6 - 15 lat, a więc do ukończenia  ośmioletniej szkoły podstawowej. Obecnie szkoła realizuje pedagogikę Marii Montessori w 18 grupach montessoriańskich obejmując około 450 uczniów tą metodą pracy. Zapewniając uczniom warunki do integralnego rozwoju – intelektualnego, społecznego, emocjonalnego, duchowego i fizycznego przy pełnym poszanowaniu osobistej wolności i godności. Realizacja założeń pedagogiki Marii Montessori oraz korzystanie z dotychczas wypracowanych, własnych rozwiązań organizacyjnych i metodycznych, czynią placówkę SP27 szkołą nowoczesną, która przygotowuje dzieci do kolejnych etapów edukacji, wymagających różnych umiejętności i kompetencji:

• sprawnego i skutecznego uczenia,
• radzenia sobie w relacjach z rówieśnikami,
• asertywnej obrony przed realnymi zagrożeniami,
• zbudowania silnego kręgosłupa moralnego oraz pozytywnego obrazu siebie.